27 oktober 2023, Jack Lanting: Een reis langs de actieve, Italiaanse vulkanen

 Introductie: 

Jack Lanting studeerde begin jaren tachtig af aan wat toen nog RU Utrecht heette. Structurele Geologie met bijvakken Economische geologie en Sedimentologie. Na zijn afstuderen schoolde hij zich om tot automatiseerder en werkte vervolgens bij meerdere organisaties. Gedurende deze jaren deed hij niets met de tijdens de geologiestudie opgedane kennis. In 2000 attendeerde een vriendin hem op Georeizen en in datzelfde jaar ging hij als deelnemer mee op de ondertussen fameuze Italiaanse Actieve Vulkanenreis.  Deze trip enthousiasmeerde hem dusdanig dat hij actief reisbegeleider werd bij Georeizen. In de daaropvolgende jaren begeleidde hij meerdere vulkanisch georiënteerde reizen, veelal met zijn vaste reispartner Hans Oude Nijhuis.

Deze presentatie is een reisverslag van een excursie langs Italië's actieve vulkanen. Van de vier vulkanische provincies die Italië telt bespreken we de zuidelijkste twee: de Campaanse en de Siciliaanse provincies. 

De beruchte Vesuvius wordt niet ten onrechte als zeer gevaarlijk geclassificeerd. 

                                                                                    De Campi Flegrei (brandende velden)

echter zijn de werkelijke monsters. Deze laatste vormen namelijk een ‘supervulkaan’. 

De Eolische eilanden lijken een lieflijk toeristenparadijs, maar onderschat het zure vulkanisme van Vulcano niet, ook Stromboli vergt af en toe dodelijke slachtoffers. 

De Campi Flegrei bestaat uit een flauwe, ronde laagte in het land met een diameter van 12 tot 14 kilometer.

Ondanks de flankerupties van de Etna (die geregeld hele dorpen bedreigen), maakt ‘Il Mongibello’ door zijn gering explosieve karakter (rustig uitvloeiende lava) nauwelijks menselijke slachtoffers.

Verwoestende lavastroom van 1981 in de richting van Ragalna en Nicolosi; © JSN Lanting

Vulcano, Stromboli, Etna en Vesuvius zijn zo’n beetje de beroemdste vulkanen op aarde. De “eeuwige” erupties van Stromboli gaven hem zijn bijnaam “vuurtoren van de Middellandse Zee, de Etna ligt waarschijnlijk ten grondslag aan het verhaal over Polyphemus in de Odysseus, en nieuws over de uitbarstingen van deze laatste vonden in de afgelopen decennia vrijwel altijd hun weg naar de internationale media. Plinius de Jongere legde in 79 AD de vernietigende uitbarsting van de Vesuvius vast en sindsdien heeft het dreigende gerommel van deze vulkaan menig zondige Napolitaan tot vrome gelovige weten te bekeren. Vulcano zelf, de ”smidse van Vulcan”, heeft zijn naam aan vrijwel iedere Europese taal gegeven. Meer dan welke andere vulkanen ter wereld ook, leverden de Italiaanse vulkanen de afgelopen 2.000 jaar de westerse wereld hun beeltenissen, angsten, fascinaties en eerste ideeën over de oorsprong van vulkanisme. Rijk aan mythen, goden, duivels en heiligen, hebben hun dikwijls spectaculaire en veelsoortige uitbarstingen de mens altijd angst ingeboezemd en tegelijkertijd gefascineerd.