13 mei 2022, Hans Sanders ( voorzitter Stichting Gea) met de lezing "Een geologische reis in Zuid Marokko".

Tijdens de lezing gaat Hans  de volgende aspecten voor het voetlicht brengen
1.    De geologische geschiedenis van Marokko
2.    De zoekgebieden die langs gelopen worden liggen allen ten Zuiden van de Hoge Atlas

Atlas gebergte

3.    Marrakech is als startpunt genomen voor de reis met wat culturele aspecten van de stad zoals

      kleuren, gebouwen en muziek
4.    De vindplaats Sidi Rahal laten we even zien met wat mineralen uit de regio inclusief Asni.

Agaat uit Asni

5.    Daarna gaan we door naar het Dino tracks park, het fossielen museum in Erfud.

6.    Het zoeken ten zuiden van Merzouga naar mineralen en een kort bezoek aan de Sahara
7.    Via de Anti Atlas gingen we naar de mijn Bou Azzer, beroemd van de kobalt.

Mijnstadje Bou Azzer

Kobalt uit Bou Azzer 

8.    Ook de zilvermijn in Imiter gaan we bekijken en we zoeken fossielen, trilobieten en stromatolieten           (en hun namaak)

Deze Paralejurus trilobiet sleept een hoop onnodige ballast met zich mee

In één oogopslag is duidelijk dat er iets niet klopt aan deze trilobiet. Bij een normaal exemplaar zijn de kop (cephalon) en staart (pygidium) immers even breed. Bovendien heeft deze een segmentje te veel: 11 in plaats van de gebruikelijke 10. Bij deze trilobiet verwachte we de kenmerkende terraslijnen te zien, fijne lijntjes die vooral duidelijk zijn op de kop en staart. De foto is niet goed genoeg om dit te evalueren, maar we zien effectief een spoor van terraslijnen op het pygidium. Op het cephalon zien we ook lijntjes, maar dat zijn krassen van een haastige en ruwe preparatie. Deze trilobiet kunnen we classificeren als 'gemonteerd': het stuk is een samenstelling van onderdelen van minstens twee verschillende individuen.

9.    Tenslotte kijken we nog  bij  Ait Ben Haddou en de grote filmstudios kijken

10.  We sluiten de avond af met een Berber-avond met muziek en ruiters.

Iedereen die meer wil weten kan een pdf bestand opvragen van het achtergrondsboek van deze reis bij : hanssanders45@gmail.com na afloop van de lezing.

 

Een kleine expositie van mineralen en fossielen zal op een tafel te bezien zijn. 

1 april 2022, Herman van Dennebroek met de lezing "PSEUDOMORFOSEN; mineralen die hun identiteit verhullen"

In de mineralogie word onder “pseudomorfose” verstaan: de kristallisatie van een mineraal in een kristalvorm, die niet van dat mineraal zelf is.

Pseudomorfosen ontstaan doordat een kristal opgelost wordt en een holte in het gesteente achterlaat (een soort mal), die dan later met een ander mineraal opgevuld wordt. Hierdoor heeft het tweede mineraal de uiterlijke kristalvorm van het eerste verdwenen mineraal. Men spreekt over een pseudomorfose van het tweede mineraal naar het eerste. Soms zegt men ook "een pseudomorfose van ..• na •.• ".

Enige voorbeelden zijn:

Inheems koper pseudomorf na aragoniet , met rode cupriet en groene malachiet wijziging

 Pseudomorf van goethiet naar pyriet

Deze is een chrysocolla naar cupriet. De habitat van de cupriet is gemakkelijk te zien. Op een ander deel van het exemplaar bevindt zich de eigenlijke cupriet nog voordat deze wordt vervangen.

            

                                                 IJzeroxiden vervangen ijzersulfide (pyriet) blokjes

Dat klinkt geheimzinnig, maar in de lezing zal een groot deel van het geheim ontrafeld worden. Herman zal aan de hand van een groot aantal foto’s van pseudomorfosen uit de eigen mineralen verzameling uitleg geven over dit fenomeen.

 

4 maart 2022, Andere invulling over de lezing "De Snowball Earth".

 

De avond heeft een andere invulling dan gepland, Het onderwerp Snowball Earth blijft maar zal niet worden gepresenteerd door Vera Hoogland. Mede dankzij haar bereidheid om haar presentatie aan ons beschikbaar te stellen kunnen we de bezoekers met haar en eigen informatie toch een informatieve avond bezorgen. 

 

Een van de grootste onopgeloste paleoklimatologische raadsels is de glaciatie (ijstijdvak) die plaatsvond gedurende het Neoproterozoïcum (1.000-541 miljoen jaar geleden). Oorspronkelijk dachten wetenschappers dat ijskappen en gletsjers in deze tijd voornamelijk de Noord- en Zuidpool bedekten. Aan het eind van de 20e eeuw werd er echter een verrassende ontdekking gedaan; paleomagnetische data van een glaciale afzetting in Australië (de Elatina formatie) onthulde dat de ijskappen zich in de tropen bevonden. Meerdere glaciale afzettingen uit het Neoproterozoïcum lieten soortgelijke paleomagnetische resultaten zien.

Cap-carbonates zijn carbonaat afzettingen die bovenop glaciale afzettingen van de potentiële Snowball Earth periode zijn afgezet (onderstaande afbeelding). De overgang is abrupt, wat wijst op plotselinge klimaatverandering. Daarnaast laten de cap-carbonates een sequentie zien die is afgezet tijdens stijging van de zeespiegel, wat verklaard kan worden door het smelten van landijs.

Typische Capcarbonaten van over de hele wereld. (A) Maieberg Formatie cap carbonaat ligt boven de Ghaub-formatie diamiciet, Otavi Group, Namibië. (B) Capcarbonaat boven de El Chiquerio Formatie, San Juan, Peru. Noot afwisselende banden van organische rijk-organische arme laminae. (C) Conglomeraat (diamiciet) en Dolomietlid (cap carbonate), Ibex Formation, Death Valley, Verenigde Staten.

Cap-carbonates komen verder in de geologische geschiedenis niet voor, wat een goed argument is voor een eenmalige, heftige klimaatverandering zoals een Snowball Earth.De meeste glaciale sedimenten zijn afgezet tussen de 0˚ en 10˚ Noorder- en Zuiderbreedte, en boven de 60e˚Breedtegraad zijn geen glaciale afzettingen aangetoond (zie onderstaande afbeelding).

Een overzicht van de gevonden Neoproterozoische glaciale afzettingen. De kleuren geven aan waar de afzettingen volgens paleomagnetische data oorspronkelijk zijn afgezet. Neoproterozoische glaciale afzettingen worden wereldwijd gevonden. Bron: Hoffman & Schrag (2002).

Deze ontdekking zorgde voor veel vraagtekens bij wetenschappers, want hoe kan het dat de tropen - de warmste plek op aarde- bedekt waren met ijs? De meest geaccepteerde verklaring hiervoor is een zogenaamde ‘Snowball Earth’ of Sneeuwbal Aarde, waarin de aarde bijna geheel bedekt is met ijs.

Het Snowball Earth model. Door langdurige temperatuur daling raakt de Aarde langzaam bedekt met ijs. Vervolgens wordt dit versterkt door het toenemende albedo effect. Na een tijdje in een bevroren staat te zijn, zal het CO2 zich verzamelen in de atmosfeer, wat weer voor een versterkt broeikas effect zorgt. Uiteindelijk is dit de reden dat de Aarde relatief snel weer terug veranderd naar de ‘normale staat’. Bron: Pearson Education.

Hier is echter ook veel kritiek op en niet alle wetenschappers willen deze hypothese geloven. In deze lezing zal Vera iets meer vertellen over de hypothese, het bewijs en de vragen die wetenschappers nog hebben over deze hypothese.