07-02-2020, Jaarvergadering

De jaarvergadering is alleen toegankelijk voor (gezins) leden van de NGV, afd. West-Friesland.

03-01-2020, Betsy Ooms met een reis door "Het noorden van Ierland en Noord-Ierland geologisch beleven!".

In juni van 2018 maakte ons lid, Betsy in groepsverband een 12-daagse geologische rondreis door het noordelijk deel van Ierland en Noord-Ierland. We startten in Dublin en reisden, het land doorkruisend, via de prachtige noordwestkust (o.a. The Cliffs of Moher, The Burren) naar de beroemde Giant’s Causeway, met zo’n 40.000 bazaltzuilen, om vervolgens het rondje af te maken.

The cliffs of Moher, gelegen in het graafschap Clare tot de hoogste klifkusten in Europa. Ze bestaan uitkalksteen en strekken zich uit over een lengte van acht kilometer aan de Ierse westkust, tussen de dorpen Doolin en Liscannor. De kliffen grenzen aan The Burren.

The Burren, is een uniek karstlandschap, het kalksteengebied heeft een oppervlakte van ongeveer 300 km². 

The Giant’s Causeway is een rotsformatie aan de noordoostkust, die bestaat uit zo'n 40.000 basaltzuilen. Dit gebied bestond voornamelijk uit krijt toen zo'n 60 miljoen jaar geleden enorme hoeveelheden zeer vloeibare lava vanuit de diepte aan de oppervlakte kwam. De constructieve continentale plaatbeweging zorgde voor riften en zeevloerspreiding. Hierdoor ontstond een dik lavaplateau. Deze lava koelde af en kromp waardoor we de kenmerkende basaltzuilen vandaag nog terug zien. 

In feite reisden we door 1,5 miljard jaar aardgeschiedenis. Onderweg, dagelijks ook  veel wandelend, was er veel interessants en moois te zien. Verschijnselen als drumlins, eskers, karst, processen als (contact-)metamorfose en vele soorten gesteenten, en hier en daar fossielen, passeerden zoal de revue. 

Esker at Clonmacnoise

Deze rug, samengesteld uit zand en grind, was een deel van de Esker Raida van de Ierse Midlands en werd gevormd door afzetting binnen of onder ijsplaten.

Photo copyright Eric Jones

Ook aan bezienswaardigheden van bewoners ‘van toen’ gingen we niet voorbij. De Ierse muziek en de whisky versierden de reis mede.
Bij deze presentatie komt met name de geologie van Ierland in meer algemene zin aan de orde, met daaraan gekoppeld een verslag van deze mooie reis ondersteund met mooie muziek. 

06-12-2019, Gijs de Reijke met een lezing over de Eifel.

We kijken naar vulkanisme met de Eifel als casusmateriaal. Daarbij wordt aandacht besteed aan de verschillende soorten vulkanen die er zijn, hun uitbarstingstypen en de gesteenten die er kunnen worden aangetroffen. Belangrijk is het begrijpen van de tektonische processen en de processen die zich voordoen in de aardmantel.

Het lieflijke meer Laacher See herbergt een 'monstervulkaan'.

Experts waarschuwen voor de verhoogde activiteit van een enorme vulkaan onder de Laacher See tussen Bonn en Koblenz, in vogelvlucht op zo'n 120 km van de Duits-Nederlandse grens.

Luchtbellen op het meer, die zouden van koolstofdioxide afkomstig zijn  Dat zou moeten bewijzen dat de vulkaan onder de Laacher See nog actief is en dat de magmamassa aan het 'ontgassen' is. 

In het bijzonder wordt er aandacht besteed aan de meest recente onderzoeken die er wat betreft de vulkanische activiteit in de Eifel zijn uitgevoerd.

Voor de rest kijken we naar de onderwaterbiotoop van het Midden-Devoon, waarbinnen duizenden verschillende levensvormen voorkwamen en waarvan we tegenwoordig nog veel fossiel materiaal kunnen aantreffen.

Link: Artikel over de Eifel overgenomen uit het AD.

1-11-2019: Hanco Zwaan met een lezing over diamanten.

Een lezing over de meest kostbare steen onder de edelstenen.

Foto: Dominion Diamond Mines

De grootste diamant in Noord-Amerika is ontdekt in Noord-Canada. Volgens het mijnbouwbedrijf komt de 552-karaat gele ruit uit de Diavik-diamantmijn, ongeveer 220 kilometer ten zuiden van de poolcirkel

Synthetische diamant.

Diamant is het hardste materiaal dat in de natuur voorkomt, maar Chinese onderzoekers hebben nu een nog harder materiaal gevonden: diamant. Synthetische diamant die bestaat uit kristalletjes van enkele nanometers (een miljardste meter), in plaats van de grotere kristallen bekend van kroonjuwelen. 

Het ontstaan, de mijnbouw en de mythes rond de diamant passeren de revue. Ook wordt dieper ingegaan in het synthetisch fabriceren van diamanten. Diamonds are forever. Hanco laat zien dat deze slogan klopt. 

Hanco Zwaan is conservator Mineralen en Edelstenen bij Naturalis en hoofd van het Nederlands Edelsteen Laboratorium.

Ook is hij voorzitter van de gemmologische commissie van de World Jewellery Confederation.

Daarnaast heeft hij talrijke werken gepubliceerd over andere edelstenen en mineralen. 

Hij bestudeert de processen in de aardkorst die hebben geleid tot de vorming van edelstenen. 

Het Parool, 5 juli 2015:

Commotie in Amsterdamse diamantwereld om kunststenen

NRC, 15 augustus 2019:
Braziliaanse diamanten verraden reservoir oeroud gesteente

04-10-2019, Dr. Sebastiaan de Vet met lezing Geologie van het zonnestelsel, van meteoriet tot planeet

Gesteenten en landschappen van vaste hemellichamen hebben fascinerend verhalen te vertellen. Ze ontstaan door de continue wisselwerking van landschapsvormende processen die van binnenuit en buitenaf het oppervlak van het hemellichaam vormgeven. Het meteoriet- en planeetonderzoek probeert op basis van geologische en landschappelijke kennis die opgedaan is op aarde de ontwikkeling van het zonnestelsel aan het licht te brengen.

Aan de hand van parallellen, experimenten en prachtige satellietbeelden bekijken we in de lezing hoe meteorieten en planeetlandschappen de 4.6 miljard jaar durende ontwikkeling van deze hemellichamen hebben vastgelegd. 

                   

IJs (vermoedelijk van bevroren stikstof) dat zich op de hooglanden (rechts) heeft opgehoopt, wordt via een stelsel van valleien (rode pijltjes) vanuit de bergen van Pluto afgevoerd naar de vlakte Sputnik Planum. De kop van de ijsstroom die Sputnik Planum in kruipt, is met blauwe pijltjes aangegeven. 

(Foto NASA/JHU/SwRI)

En dat je met wat landschappelijke kennis je niet hoeft te beperken tot de rotsachtige hemellichamen bewijst de (dwerg)planeet Pluto.

De ondergaande zon verlicht een mistlaag of laaghangende nevel, die wordt doorsneden door de parallel lopende schaduwen van de vele heuv

els en lage bergen op Pluto.(Foto:NASA/JHU/SwRI)

Op deze ijswereld doen de landschapsvormende processen zo bekend aan, dat het landschap in sommige opzichten lijkt op die van de rotsplaneten. Ontdek in deze lezing hoe de geologie je op een andere manier naar het zonnestelsel leert kijken.

Over de spreker:

Planeetonderzoeker en geomorfoloog Sebastiaan de Vet onderzocht hoe je kennis van het aardse landschap en gesteente kunt gebruiken om de ontwikkeling van andere planeten te begrijpen. Op basis van zijn passie en fascinatie voor dit werk schreef hij er het boek Praktisch planeetonderzoek voor de zaterdagochtend (2016) over. Momenteel zet hij zijn planetaire werk voort in het meteorietonderzoek bij Naturalis, en is hij actief op de Utrechtse sterrenwacht Sonnenborgh. Sinds 2018 is hij voorzitter van de KNVWS en secretaris van de landelijke Werkgroep Meteoren.