5 mei 2023: Paul Hille met de lezing " IJstijden".

 Deze lezing is naar 6 januari verplaatst, zie ook de mededeling bij 6 januari

In deze lezing legt Paul Hille uit wat ijstijden zijn, hoe ze ontstaan en niet onbelangrijk: komt er weer een ijstijd?

De focus van deze lezing ligt op de Pleistocene ijstijden, grofweg de ijstijden van de afgelopen 2 miljoen jaar.   Het Nederlandse landschap is hierdoor sterk beïnvloed. Wat was de impact op ons landschap, op de flora, de fauna en zelfs op de gehele Noordzee!   Een deel van de huidige Noordzee was tijdens de laatste ijstijd land waar o.a. wolharige mammoeten en andere uitgestorven zoogdieren leefden.  Na het smelten van de ijskappen ‘liep de Noordzee weer vol’ en dat verklaart waarom de Noordzee nu veel fossielen herbergt uit het Pleistoceen.

Paul Hille zal ook Pleistocene fossielen meenemen van o.a. Nederlandse bodem evenals literatuur over ijstijden. Eigen Pleistocene fossielen gevonden? neem ze mee!

Maximale uitbreidingen van het Scandinavische landijs tijdens drie verschillende glacialen. Rode lijn: Weichselien; Gele lijn: Saalien; Blauwe lijn: Elsterien

 

Bovenkant pleistocene schedel muskusos uit de Permafrost van Siberië

7 april 2023: Dr. André Niemeijer, “Trillingen in het noorden”.

 

De locatie van het zwaartepunt van het seismische moment (gewogen gemiddelde waarbij de zwaarte als aantal bevingen meetellen) per jaar van 2009 t/m 2018 ©KNMI

Het Groningen gasveld is een van de grootste onshore gasvelden dat ooit gevonden is op Aarde. Het reservoir is een gas houdende laag zandsteen met een oppervlakte van 30 km x 30 km en een dikte van 100 – 200 m, gelegen op een diepte van ca. 3 km. Gasproductie begon in 1963, wat in eerste instantie weinig merkbare gevolgen had aan het aardoppervlak. Echter, in de laatste decennia is er significante bodemdaling gemeten, terwijl de hoeveelheid en grootte van aardbevingen zijn toegenomen. Dit heeft geleid tot schade aan gebouwen en bezorgdheid bij de lokale bevolking en binnen de politiek. Hierdoor is er een dringende behoefte ontstaan om te begrijpen hoe het reservoir systeem werkt.

Jaarlijks aantal aardbevingen in het Groningen-gasveld met een magnitude van 1,5 of hoger van 1991 t/m 2019. ©KNMI

Experiment met Groningse aardbeving in Japan

26 april 2018

Gelezen op de NAM website, 2018-04-18

In Japan wordt in de week van 7-11 mei een aardbeving nagebootst in het laboratorium van NIED, het National Research Institute for Earth Science and Disaster Resilience. Het gaat om een grootschalig wetenschappelijk experiment van NAM met gepulvariseerd gesteente, dat dezelfde samenstelling heeft als de ondergrond van het Groningen-gasveld.

Het experiment heeft plaats in Tsukuba Science City, de wetenschapsstad op ongeveer 50 kilometer ten noordoosten van Tokio. Prof. Chris Spiers van de Universiteit van Utrecht heeft de leiding. Spiers is een autoriteit op het gebied van laboratorium experimenten naar compactie en aardbevingen.

Grootschalig en uniek
Spiers: ‘Er zijn wel experimenten op zeer kleine schaal uitgevoerd maar dit is heel groot, het is uniek. We krijgen ondersteuning van de gerenommeerde geologen van het geologisch centrum in Tsukuba Science City. De beste wetenschappers uit de wereld zijn er bij. Wat hier gaat gebeuren is echt het neusje van de zalm.’
Kennis vergaren
NAM laat het experiment in Japan uitvoeren om meer kennis te vergaren over wat er op drie kilometer onder de grond in Groningen gebeurt. Op basis daarvan worden de bestaande modellen over aardbevingen getoetst.
Hoofd aardbevingsonderzoek Jan van Elk van NAM: ‘De gasproductie in Groningen neemt de komende jaren verder af, de seismiciteit dus ook. Desondanks blijven we onderzoek doen, met het doel de aardbevingen zo goed mogelijk te begrijpen en zo ook risico’s zo veel mogelijk te beperken.’
Tijdens het experiment worden op een zogenoemde shake-table twee blokken gesteente onder grote druk tegen elkaar aan geperst en langs elkaar bewogen, waardoor langs de breuklijn een trilling ontstaat die lijkt op een Groningse aardbeving van iets onder M1 op de Schaal van Richter.
Eerder onderzoek
De afgelopen twee jaren heeft NAM een aantal experimenten op shaketables laten uitvoeren in het Italiaanse Pavia en het Portugese Lissabon waarmee de gevolgen van aardbevingen voor Groningse huizen werden gemeten.
Zie: https://www.rtvnoord.nl/nieuws/153600/Gronings-huis-trilt-in-Italie

BRON: https://www.nam.nl/nieuws/2018/groningse-aardbeving-in-japan.html

3 maart 2023, Vera Hoogland met als onderwerp "Cyprus".

 Cyprus- een eiland vol verrassingen

Geologische reconstructie van het ontstaan van Cyprus

Net zoals de meeste gebergtes en sedimentaire bekkens maakte Cyprus deel uit van Gondwana. Ongeveer 190 miljoen jaar geleden, in het Jura, opende de Atlantische Oceaan zich als gevolg van continentale drift. Dit resulteerde in een hoge zeespiegel en in het gehele Middellands zeegebied werden diepwater sedimenten afgezet (fijnkorrelige mudstone, chert). In het Krijt, ongeveer 120 miljoen jaar geleden, begon de subductie van de Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat (afb.7A).

Bron:chesterfieldresourcesplc.com.

Afb. 7: Ontstaansgeschiedenis van Cyprus (onder naar boven). A: subductie van de Afrikaanse plaat onder de Euraziatisch plaat. B. Accumulatie van sedimenten afkomstig van de Afrikaanse plaat, vorming van het Mamonia complex. C. Afzetting van marine sedimenten. D. Het omhoog komen van de Troodos Ophiolite. E. Tektonische activiteit, ontstaan van actieve breukzones. 

Geologisch gezien is Cyprus erg interessant.

Het eiland is namelijk een van de weinige plekken op de wereld waar een ofioliet aan het oppervlak ligt. Dit is een bijzonder fenomeen wat op niet veel plekken op de wereld voor komt (naast Cyprus o.a. in Oman en Tibet).

Wat is een ofioliet?

Een ofioliet is een stuk van de oceanische korst wat omhoog is gekomen en over de continentale korst is heen geschoven. De samenstelling en de lithologische opeenvolging van een ofioliet is dus niet zeldzaam; dit is namelijk een typische oceanische korst.

3 februari, Algemene Ledenvergadering , Zie de opmerking

 In verband met onvoorziene omstandigheden is de ALV uitgesteld naar 10 februari

De ALV is uitsluitend toegankelijk voor de leden van de afdeling West-Friesland