Overige activiteiten in het najaar 2012


21 t/m 23 oktober naar Bohemen (Tsjechië).

De afstand vanaf Alkmaar naar Krupka bedraagt ongeveer 835 kilometer.
Dit betreft een mineralen excursie, het programma overziend zullen de vondsten o.a. zijn:
Kassiterit, Molybdenit, Ferberit, Florencit, Natrolit, kalcit, Thomsonit.

Omgeving Krupka


 

1 februari 2013, Ledenvergadering


De jaarvergadering is alleen toegankelijk voor (gezins)leden van de NGV, afd. West-Friesland.

04 januari 2013, Fossielen uit de posidonienschiefer van Holzmaden en omgeving


Drs. Paul Hille uit Bilthoven.
In deze lezing (powerpoint) wordt verteld over de Jura-fossielen en vorming daarvan in de wereldberoemde steengroeven in Holzmaden en enkele dorpjes die daaromheen liggen (ten zuidoosten van Stuttgart).
Deze groeven zijn al eeuwenlang in gebruik, de gevonden fossielen waren bijvangsten.
Aan het eind van de 19e eeuw werd door Bernard Hauff ontdekt dat resten van Ichthyosauriërs met de huidafdruk bewaard gebleven waren.
Dit leverde opmerkelijke fossielen op zoals een zgn. lijkengeboorte van een Ichthyosaurus (in vele boeken afgebeeld). De groeven leveren een diverse zeefauna op, maar ook zijn er vondsten gedaan van ingespoelde landfauna-en flora.
Toegelicht zal worden hoe het zeeleven er zo'n 180 miljoen jaar geleden uitzag en hoe de landzee-verdeling er toen waarschijnlijk heeft uitgezien. Ook zal uitvoerig worden stilgestaan bij de vorming van het gesteente met daarin de fossielen evenals manieren om te prepareren.
Er zal door Paul Hille literatuur meegenomen worden evenals een aantal fossielen ter illustratie.
Ook kan men eigen vondsten meenemen ter determinatie.

7 december 2012, Zand erover: wat kunnen sedimenten ons vertellen

Deze lezing kon vorig jaar vanwege een technische storing niet doorgaan, dus vanavond gaan we er voor.

De heer Anne Fortuin uit Nederhorst den Berg.
Sediment is de benaming voor door wind, water of ijs getransporteerd materiaal. De afbraak van gesteenten resulteert in de vorming van sedi-ment als zand, klei en grind. Ook levende organismen kunnen sediment vormen, zoals steenkool (uit veen) of koraalkalk. Alle gevormde sedimenten zijn het resultaat van een proces dat het sediment zijn uiteindelijke verschijningsvorm geeft. Geologen gebruiken het uiterlijk van het sediment om het oorspronkelijke afzettingsproces en het milieu waarin zich dat afspeelde te bepalen. Sedimenten vertonen altijd een vorm van gelaagdheid. Ook de patronen in die lagen geven informatie over het afzettingsmilieu.
Cross-bedding in een fluviatiele zandsteen,
Middle Old Red Sandstone (Devoon) op Bressay, Shetlandeilanden.
De lezing wordt afgesloten met een kijkje op het Indonesische eiland Sumba, waar de sedimentatie gevolgd wordt van diepzee afzetting tot het huidige eiland. Anne Fortuin was tot zijn pensionering werkzaam aan de Vrije Universiteit Amsterdam als hoofddocent bij de afdeling Sedimentologie. Momenteel is hij vooral actief in het Geologisch Museum Hofland in Laren.

2 november 2012, Speleologie: wetenschap én sport


Speleologie is een jonge en interdisciplinaire wetenschap die zich bezighoudt met het onderzoek van grotten en de gebieden waarin grotten voorkomen. Grotten komen voor op alle continenten, en waarschijnlijk zelfs op de maan en planeten als Mars. Hoewel het merendeel z.g. ‘karstgrotten’ zijn (dat wil zeggen grotten in kalkgebieden) of grotten in vulkanen, zijn grotten bekend in bijna alle gesteenten en ijs.


Banderas Ice Cave, El Malpais New
Mexico
Dit is een grot in een lavapijp waarin zich
een metersdikke laag ijs heeft afgezet.
De groene kleur komt van algen.

Geospeleologen onderzoeken het ontstaan van grotten en de gesteenten en mineralen die daarin voorkomen. Biospeleologen bestuderen de bijzondere aan het leven in duisternis aangepaste diersoorten, vaak blind en kleurloos, en doen onderzoek naar nano- en oerbacteriën en de oorsprong van het leven. Archeologen houden zich o.m. bezig met de prehistorische grotkunst (uit Lascaux, Altamira, Chauvet, en nog ruim driehonderd andere grotten), paleontologen met de vondsten van uitgestorven dieren (de holenbeer b.v.) en uitgestorven menselijke voorouders (zoals de mens van Flores). Klimatologen bestuderen het bijzondere klimaat, nu en vroeger, en het voorkomen van ijs in grotten. Psychologen doen onderzoek naar het leven in een omgeving waar het natuurlijke dag/nacht ritme geen rol speelt.
Carlsbad Caverns, New Mexico

 
 
Ook het actueel gebruik van grotten is van belang: het vinden van ondergronds water in droge gebieden, het bouwen in instabiele karstgebieden, het militair gebruik van grotten (Afghanistan!), toerisme.
Carlsbad Caverns, New Mexico
Daarnaast is speleologie een met alpinisme vergelijkbare sport, maar met eigen technieken en materialen. Ook wordt in onderwater staande grotten gedoken met geavanceerde duikapparatuur.

In een avondvullende en ruim geïllustreerde lezing wordt aan al deze aspecten van het grotonderzoek aandacht geschonken. De nadruk wordt gelegd op de geologie van grotten en de landschappen waarin ze voorkomen.


 

5 oktober 2012, Namibië; Woestijnen, Aquamarijnen en Koper


In 2007 en 2009 maakte Herman van Dennebroek twee individuele rondreizen door Namibië en Botswana. Woestijnen domineren het landschap in beide landen. Maar ook gebergten, zoutpannen, en zelfs tropisch oerwoud zijn in beide landen te vinden. Het extreem droge klimaat zorgt voor een sterke erosie van de gebergten. Het is fascinerend om te zien hoe de natuur zich aanpast aan de droogte. Het land is rijk aan mineralen grondstoffen. Het zijn de mineralen die als een magneet de verzamelaar naar zich toe trekken.
De lezing bestaat uit twee delen. Voor de pauze wordt u vanuit geografisch perspectief meegenomen door het land. Daarbij komen o.a. aan de orde: woestijnen, gebergten en markante geologische verschijningen, enkele sociaal economische onderwerpen, mijnbouw en natuurlijk de verschillende mineralen.
Na de pauze wordt aandacht besteed aan de beroemde mijn van Tsumeb. De Tsumeb mijn was een zeer bijzondere kopermijn. In deze mijn zijn naast het primaire erts zeer veel secundaire mineralisaties ontstaan. In de lezing zal een en ander uitgelegd worden begeleid door vele foto’s van mineralen uit de eigen collectie.